Traktowane często jako defekt, a nie problem zdrowotny, wypryski na skórze mogą być objawem choroby. Częściej jednak stanowią skutek niewłaściwej pielęgnacji, złej diety czy stresu. Domowe sposoby usuwania trądziku mogą okazać się skuteczne, lepiej jednak leczyć je pod kontrolą dermatologa.
Wypryski na skórze to problem nie tylko nastolatków. W rzeczywistości nasza skóra nigdy nie jest doskonała, a przebarwienia i inne problemy dermatologiczne pojawiają się przez całe życie – nawet u kilkudniowych noworodków.
Dlaczego pojawiają się wypryski na skórze?
Dermatolodzy wyróżniają wiele przyczyn występowania zmian w obrębie skóry. Czasem źródłem problemu jest infekcja lub poważna choroba. Jednak w większości przypadków wypryski na skórze to objaw trądziku. Nieestetyczne krosty pojawiają się w okolicach obfitujących w gruczoły łojowe – przede wszystkim w strefie T na twarzy, a także na plecach i klatce piersiowej. U nastolatków przyczyną trądziku są zmiany hormonalne, które powodują wytwarzanie nadmiaru sebum, czyli łoju. Jeśli dojdzie do kontaktu bakterii z łojem, uwalniają się enzymy, które rozkładają sebum na kwasy tłuszczowe.
Pod wpływem tych kwasów w mieszku włosowym tworzy się czop rogowy. Wypycha on mieszek ku górze. W wyniku zablokowania drogi ujścia sebum tworzy się zaskórnik – wypełniony tłuszczem i kreatyną „woreczek”. Tworzy się stan zapalny, w wyniku którego zaskórnik coraz bardziej wypełnia się wydzieliną. Gdy pęka, płyn rozlewa się na otaczającą tkankę – w rezultacie rozprzestrzeniony stan zapalny powoduje tworzenie się krost.
Na pojawienie się wyprysków na skórze wpływa zła dieta, stres, zmęczenie, palenie papierosów, nadmierna ekspozycja na słońce, a także zaburzenia hormonalne. U kobiet trądzik bywa jednym z objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego. Niestety, na zaostrzenie uciążliwych objawów często sami sobie zapracowujemy, przez niewłaściwą pielęgnację, używanie nieodpowiednich kosmetyków, czy chociażby tak częste wyciskanie pryszczy.
Jakie są rodzaje wyprysków na skórze?
Dermatolodzy wyróżniają wiele rodzajów wyprysków na skórze. Nie wszystkie mają związek z trądzikiem. Wygląd, kształt, barwa i wielkość, ale też usytuowanie i objawy towarzyszące stanowią wyznaczniki, dzięki którym lekarz może określić przyczynę problemu. Pod względem wyglądu wyróżnia się wypryski grudkowe, plamiste, pęcherzykowe i mieszane. Pod względem przyczyny – wywołane chorobami metabolicznymi lub zakaźnymi, alergiczne itp. Natomiast ze względu na miejsce występowania krosty dzieli się na zlokalizowane i uogólnione.
Wypryski na skórze mogą być objawem chorób, takich jak ospa wietrzna, półpasiec, odra czy różyczka. W tym wypadku źródłem zmian skórnych są groźne wirusy. Zakażenia bakteryjne objawiające się występowaniem krost to m.in. szkarlatyna, liszajec i zakażenie meningokokowe. Wysypka na skórze bywa też symptomem ataku pasożytów. Najczęstsze choroby pasożytnicze to świerzb, lamblioza, glistnica itp. Czasem przyczyną pojawienia się krost jest alergia, np. na leki lub antybiotyki, a także choroby układu pokarmowego.
Jak się leczy wypryski na skórze?
Choć wypryski na skórze mogą się wydawać problemem błahym, bardziej defektem niż chorobą, w większości przypadków wymagają konsultacji lekarskiej. Jeśli pojawiają się nagle i towarzyszą im inne symptomy, np. gorączka, wizyta u specjalisty jest bezwzględnie konieczna. Zmiany skórne mogą być objawem choroby wymagającej np. antybiotykoterapii.
W przypadku trądziku pojawiającego się na twarzy – czole, nosie i brodzie, a także na plecach i klatce piersiowej, bardzo ważna jest odpowiednia pielęgnacja. Pryszczy nie tylko nie wolno wyciskać – należy też unikać dotykania twarzy i innych miejsc zaatakowanych stanem zapalnym. Zwykle nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele bakterii znajduje się na naszych smartfonach, klawiaturach komputerów, kierownicach aut czy ekranach dotykowych. To właśnie wskutek kontaktu z tymi bakteriami w skórze tworzy się stan zapalny.
Skórę twarzy należy oczyszczać rano i wieczorem delikatnymi, naturalnymi kosmetykami przeznaczonymi do cery trądzikowej. Żele do mycia, mleczka i płyny micelarne powinny zawierać składniki aktywne i antybakteryjne. Przyda się też tonik. Skóra z wypryskami musi być również odpowiednio nawilżana – to ważne, ponieważ przesuszona zwiększa produkcję łoju, a to tylko pogłębia problem.
W zależności od skali problemu, dermatolog może zalecić stosowanie działających miejscowo preparatów zawierających retinoidy, nadtlenek benzoilu, kwas azelainowy, a także antybiotyki – przede wszystkim erytromycynę i klindamycynę. Przy cięższym przebiegu choroby stosuje się antybiotyki doustne z grupy tetracyklin. Na wyjątkowo odporny na leczenie trądzik skuteczne okazują się preparaty zawierające pochodne witaminy A. Niweluje ona nadmierne rogowacenie ujść przewodów łojowych, likwiduje odczyn zapalny i ogranicza łojotok. Niezależnie od stopnia nasilenia zmian skórnych, leczenie takimi środkami zawsze powinno przebiegać pod kontrolą dermatologa. Niektóre leki nie mogą być stosowane m.in. przez kobiety w ciąży.
