Kleszcze to pasożyty z rodziny pajęczaków, których ukąszenie może prowadzić do rozwinięcia się groźnych chorób. Najbardziej znanymi schorzeniami są borelioza – objawiająca się najczęściej bólami stawów i kleszczowe zapalenie mózgu, które atakuje układ nerwowy i bywa, że przebiega bardzo ciężko.
Kiedy najczęściej dochodzi do ukąszenia przez kleszcza?
Aktywność kleszczy maleje wraz ze spadkiem temperatury, dlatego za sezon kleszczowy uznaje się miesiące od marca do października. Jednak brak mroźnych zim i gorące lata sprzyjają groźnym pasożytom i umożliwiają atakowanie nawet przez cały rok. Gdzie żyją kleszcze? Owady te najczęściej bytują w trawie. Nie ma obawy, że kleszcz spadnie nam na głowę z drzewa, zazwyczaj nie wspinają się one wyżej, niż na wysokość 1 – 1,5 metra. Dlatego chodzenie z odkrytymi stopami czy w krótkich spodenkach, zdecydowanie ułatwia pasożytom drogę do ukąszenia.
Jakie choroby może wywołać ukąszenie przez kleszcza?
O tym, czy w ogóle dojdzie do rozwinięcia jakiejkolwiek choroby, decyduje obecność konkretnego patogenu zakażającego pasożyt. Nie wszystkie kleszcze są zarażone przez bakterię bądź wirusa, więc nie każde ukąszenie prowadzi do powstania infekcji. Jednak ugryzienie zawsze należy traktować jako możliwość potencjalnego zakażenia. Jakie choroby odkleszczowe występują najczęściej?
- Borelioza – To najbardziej rozpowszechniona, bakteryjna choroba odkleszczowa, wywoływana przez krętki boreliozy. We wczesnym stadium infekcji może pojawić się charakterystyczny rumień (ok. 40% przypadków) lub objawy grypopodobne takie jak: bóle głowy, wysoka gorączka nudności, bóle mięśniowe. Jeżeli w odpowiednim momencie nie zostanie przeprowadzona kuracja antybiotykowa, zakażenie może przybrać postać przewlekłą, objawiającą się silnymi bólami stawów, mięśni lub kręgosłupa. Wczesne leczenie antybiotykami daje szansę całkowitego wyzdrowienia, jednak zaniedbanie problemu może doprowadzić do przewlekłego bólu stawów, mięśni lub kręgosłupa.
- Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) – to choroba wirusowa, która atakuje układ nerwowy, wywołując zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych lub zapalenie mózgu. Charakteryzuje się niezwykle ostrym i groźnym przebiegiem. Początkowo, po kliku dniach od ukąszenia, objawami może przypominać przeziębienie, jednak po pewnym czasie dochodzi do wysokiej gorączki, wymiotów, zaburzeń mowy i wzroku oraz utarty przytomności. Leczenie przebiega w warunkach szpitalnych i polega na monitorowaniu stanu chorego. W niektórych przypadkach może dochodzić do powikłań, a w skrajnych nawet do śmierci.
Warto zaznaczyć, że nie każdy kontakt z wirusem KMZ musi świadczyć o wytworzeniu się groźniej choroby, w wielu przypadkach organizm może wytworzyć odpowiedź immunologiczną i nie doprowadzić do rozwoju infekcji.
Na terenie Polski występują również kleszcze mogące przenosić takie choroby jak: anaplazmoza, bartonelloza, babeszjoza, jednak statystyczne ryzyko ich wystąpienia jest zdecydowanie niższe.
Badanie genetyczne kleszcza – na czym polega?
W sporej ilości przypadków borelioza, może nie dawać żadnych wcześniejszych objawów, sygnalizujących zakażenie. Pobranie materiału genetycznego do badania pomoże wykluczyć lub potwierdzić obecność szkodliwego patogenu. W tym celu należy zabezpieczyć odpowiednio wyciągniętego kleszcza, a następnie dostarczyć go do laboratorium. Wynik otrzymujemy do 7 dni roboczych. Jak do tej pory jest to najszybsza metoda, dzięki której można sprawdzić czy istnieje ryzyko zakażenia. W przypadku testów serologicznych przeciwciała pojawiają się dopiero po ok. 6 tygodniach od wniknięcia drobnoustrojów.
Każde ukąszenie przez kleszcza należy monitorować i w razie wystąpienia niepokojących objawów zgłosić się do lekarza. Lekceważenie problemu może prowadzić do poważnych chorób i groźnych powikłań. Cena badania kleszcza wynosi od około 160 do około 350 złotych.
Jak zapobiegać wystąpieniu groźnych chorób?
Po pierwsze, przed wycieczkami do lasów, parków, ogrodów, należy spryskiwać ciało preparatami odstraszającymi owady. Po powrocie do domu, warto sprawdzić, czy na naszej skórze nie znajduje się kleszcz. Ważny jest czas, jeżeli szybko pozbędziemy się pasożyta, ryzyko zachorowania na poszczególną chorobę maleje. Co jednak zrobić w przypadku kiedy nie wiemy od jak dawna kleszcz przebywa na naszym ciele?
- Usunąć kleszcza – W tym celu można udać się do najbliższej przychodni lub, jeśli posiadamy doświadczenie, zrobić to samemu. Należy przygotować pęsetę i środek dezynfekujący. Kleszcza łapiemy jak najbliżej skóry i wyciągamy do góry, uważając aby nie obracać pęsetą w żadną stronę.
- Zdezynfekować miejsce ukąszenia – Po wyciągnięciu kleszcza, miejsce należy odkazić przy pomocy środka dezynfekującego.
- Obserwować reakcję organizmu. – Jeżeli pojawi się rumień, bądź objawy grypopodobne należy niezwłocznie powiadomić o tym lekarza.
