Czy wskaźnik BMI może się zmieniać wraz z wiekiem?

Wskaźnik BMI jest podstawowym parametrem do oceny prawidłowości masy ciała. W prosty sposób każdy może go wyliczyć w domu. Nie u wszystkich będzie on jednak miarodajny. Dotyczy to nie tylko dzieci i kobiet w ciąży, ale także zawodowych sportowców. Jak odczytać pomiar u dzieci i jak prawidłowy zakres BMI zmienia się wraz z wiekiem?

Co to jest BMI?

Wskaźnik BMI (ang. Body Mass Index) jest to wskaźnik masy ciała do wzrostu. Wylicza się go, dzieląc masę ciała w kilogramach przez kwadrat wzrostu w metrach. Przykładowo, osoba ważąca 80 kilogramów przy wzroście 170cm ma BMI równe 80kg/(1,7×1,7) = 27,68. Sposób, w jaki należy interpretować BMI u większości osób dorosłych przedstawiony jest w poniższej tabeli.

Tabela 1. Interpretacja wartości wskaźnika BMI [kg/ m²]

*Wskaźnik BMI (źródło:AptekaOlmed.pl) nie jest wiarygodny u zawodowych sportowców, dzieci i kobiet w ciąży

Ze względu na dużą zawartość masy mięśniowej u sportowców, wskaźnik ten nie będzie miarodajny. Dotyczy to w szczególności sportów siłowych. Mięśnie są dużo cięższe od tkanki tłuszczowej. Z tego powodu, u sportowców wykonuje się analizę składu ciała np. z wykorzystaniem bioelektroimpedancji, w celu określenia zawartości tkanki tłuszczowej oraz beztłuszczowej masy ciała.

Dlaczego utrzymywanie wskaźnika BMI w normie jest istotne?

Otyłość jest chorobą skutkującą licznymi powikłaniami. Lista jest bardzo długa – zawał i choroby serca, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze (więcej o prawidłowym mierzeniu ciśnienia na tej stronie), udar mózgu, trudności w oddychaniu, kamica pęcherzyka żółciowego, uszkodzenia stawów, zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów (piersi, trzonu macicy, nerki, pęcherza moczowego, trzustki, okrężnicy, gruczolakoraka przełyku).

Czy interpretacja BMI powinna być dla każdego taka sama?

Zmiany, jakie zachodzą w organizmie podczas wzrostu, dojrzewania i starzenia się powodują, że BMI do oceny prawidłowej masy ciała nie może być wykorzystywane u wszystkich. Nie znajduje on zastosowania u dzieci, młodzieży oraz osób starszych, a także kobiet w ciąży. Dla osób starszych po 65 roku życia zakłada się, że prawidłowy wskaźnik BMI mieści się w zakresie 24-29 kg/m2. U osób w wieku podeszłym, nie powinno być ono niższe niż 22. Według niektórych źródeł, pożądany zakres BMI u osób dorosłych zmienia się średnio i 1 co 10 lat, aż do wieku 65+. W wieku 19-24 lata BMI 19-24, 25-34 lata 20-25, 35-44 lata 21-26, 45-54 lata 22-27, 55-64 lata 23-28 i powyżej 64 lat od 24 do 29. Warto pamiętać, że BMI nie jest wystarczająco miarodajnym parametrem do oceny stanu odżywienia. Ważny jest przede wszystkim skład ciała, w tym ilość tkanki mięśniowej.

U dzieci z kolei, prawidłowość masy ciała ocenia się na podstawie siatek centylowych. Są to wykresy obrazujące rozwój dzieci. Opracowane zostały osobno dla chłopców i dziewcząt. Na linii poziomej znajduje się wiek dziecka, natomiast na linii pionowej – parametr, który sprawdzamy. Parametrem może być masa ciała, wzrost, a także BMI. Za normę uważa się wartości pomiędzy 3 a 90 centylem. Pomiędzy 90 a 97 sugeruje nadwagę, a powyżej 97 – otyłość. Centyle pokazują jaki procent dzieci w całej populacji osiąga daną wartość lub mniejszą od tego pomiaru. Dla przykładu, dziecko znajdujące się w 97 centylu, waży więcej niż 97% dzieci w tym samym wieku.

Tabela 2. Prawidłowy zakres BMI u dziewcząt w wieku 5-18 lat wg danych WHO.

Tabela 2. Prawidłowy zakres BMI u dziewcząt w wieku 5-18 lat wg danych WHO.

Przypisy

1. Queensland Government. A consensus document from Dietitian/ Nutritionists from the Nutrition Education Materials Online: NEMO. 2014. www.health.qld.gov.au. Dostęp 18.09.2020.

2. Grimm i inni. Żywienie. Atlas i podręcznik. Elsevier Urban & Partner, 2012.

3. WHO data, Growth reference data for 5-19 years. Dostęp: 27.03.2022

Podobne wpisy

Hipotrofia i hipertrofia – co warto wiedzieć? BMI u sportowców Najczęstsze błędy przy mierzeniu temperatury Czym jest mleko klaczy i jak wpływa na odporność?